Levensloop

De kenmerken, ernst en uitingsvormen van een persoonlijkheidsstoornis kunnen veranderen tijdens het leven. Iemand van 18 jaar kan andere symptomen hebben dan iemand van 65. 
Daarom zijn er ook verschillende benaderingen nodig om deze doelgroepen te behandelen. Wij hebben projecten voor de diverse doelgroepen: persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen en bij adolescenten.
 

Verandering van persoonlijkheidstrekken 

Recent onderzoek laat zien dat extreme persoonlijkheidstrekken al vroeg in het leven kunnen worden herkend en meer plastisch zijn dan eerder werd gedacht. Dit geeft mogelijkheden om al eerder in de ontwikkeling te starten met (preventieve) interventies.

Verschillen in uitingsvorm van persoonlijkheidstrekken

Verschillende onderzoeken laten zien dat borderlinetrekken afnemen naarmate men ouder wordt, met name agressieve en impulsieve symptomen. Soms krijgen ze echter een andere verschijningsvorm; de impulsiviteit kan er nog steeds zijn, maar uit zich dan op een andere manier. 
De laatste jaren wordt steeds meer onderzoek verricht naar de validiteit van persoonlijkheidstests als het gaat om leeftijdsneutraliteit. Hiermee wordt ook de betrouwbaarheid van de testscores in wetenschappelijk onderzoek en de klinische praktijk gewaarborgd.  

Ouderen

Het aantal mensen boven de 65 neemt toe, en daarmee ook de prevalentie persoonlijkheidsstoornissen binnen deze leeftijdscategorie. Evidence-based behandelingen ontbreken echter. Er wordt weinig onderzoek naar gedaan, in opleidingen komt deze doelgroep vrijwel niet ter sprake en ook meetinstrumenten zijn er niet veel. Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor diagnostiek en behandeling van ouderen met een persoonlijkheidsstoornis. 

Adolescenten

Veel professionals willen de diagnose persoonlijkheidsstoornis (nog) niet stellen bij jongeren. Volgens de DSM-IV kan in de adolescentie ook al gesproken worden van een persoonlijkheidsstoornis. Vaak worden er al problemen gezien in de vroege kinderjaren. Er worden gelukkig steeds meer onderzoeken gedaan naar diagnostiek en behandeling van persoonlijkheidsstoornissen bij adolescenten. 

Symposium 

Op 16 maart 2017 heeft een symposium over Persoonlijkheidspathologie gedurende de levensloop plaatsgevonden. Tijdens deze middag werden alle aspecten van de levensloop op het gebied van persoonlijkheidsproblematiek besproken. 

Presentaties

De presentaties van de sprekers tijdens het symposium op 16 maart 2017 zijn te downloaden op deze site: 

1. Ellen Willemsen - GRB
2. Nagila Koster - symptom distress
3. Theo Ingenhoven - STiP 5.1
4. Erwin van Meekeren - Triade
5. Saskia Knapen - EPA-PS
6. Ad Kaasenbrood - afscheid
7. Christel Hessels - vroeginterventie
8. Arjan Videler - PS bij ouderen
9. Bas van Alphen - leeftijdsneutrale en -specifieke diagnostiek
10. Joost Hutsebaut - disease management  

Netwerk

Publicaties

Contact

Meer literatuur

  • Alphen, SPJ van, ea (2015). Personality disorders in older adults: emerging research issues. Current Psychiatry Report, 17, 538.
  • Laurenssen, EMP, ea (2013). Diagnosis of personality disorders in adolescents: a study among psychologists. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 7, 3. 
  • Balsis, S., Gleason, M.E., Woods, C.M. & Oltmanns, T.F. (2007). An item response theory analysis of DSM-IV personality disorder criteria across younger and older age groups. Psychological aging; 22 (1) 171-85.
  • Newton-Howes, G., Clark, L.A., & Chanen, A. (2015). Personality disorder across the life course. The Lancet, 385, 727-734
  • Buica, AM, Mihai, G, Tocaci, GA, Rad, F (2015). Constancy of personality disorders in adolescents. Romanian Journal of Child and Adolescent Psychiatry, 3, 1.
  • Catthoor, J., Feenstra, D.J., Hutsebaut, J., Schrijvers, D., & Sabbe, B. (2015).  Adolescents with personality disorders suffer from severe psychiatric stigma: evidence from a sample of 131 patients. Adolescent Health, Medicine and Therapeutics, 6, 81-89.