Tot voor kort vormden persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen een onderbelicht thema. Vanaf de jaren negentig verscheen er weliswaar een bescheiden aantal publicaties, maar deze artikelen waren doorgaans beschouwend van aard. Momenteel worden er verschillende psychometrische studies in binnen- en buitenland verricht en is er tevens een start gemaakt met effectonderzoek naar de behandeling van ouderen met persoonlijkheidsstoornissen.
Het Nederlands-Vlaamse Expertpanel Persoonlijkheid & Ouderen (EPO) is een multidisciplinair panel van psychologen, psychiaters, specialisten ouderengeneeskunde en Sociaal Psychiatrische Verpleegkundigen. De panelleden zijn doorgaans werkzaam in de GGZ, Verpleeg- & Verzorgingshuissector (V&V) of eerste lijn en zijn nauw betrokken bij het thema door wetenschappelijk onderzoek en/of onderwijsactiviteiten.
Doelstellingen van panel
De doelstellingen van dit netwerk zijn:
- Stimuleren en initiëren van wetenschappelijk onderzoek en onderwijs op het gebied van persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen in Nederland en Vlaanderen
- Inventariseren en toegankelijk maken van relevante literatuur
- Verstevigen van een Nederlands-Vlaams netwerk van scientist-practitioners
- Richtlijnontwikkeling op het gebied van persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen
- Uitgave van een handboek over persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen maart 2018
Waarom is het nodig?
Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen is een onderbelicht thema, terwijl het zeker een groot probleemgebied is. Het expertpanel tracht dit thema dan ook op de agenda te krijgen om zo meer aandacht te creëren.
Wat doen we?
In 2006 is EPO opgericht en komt circa 5-6 keer per jaar bijeen om onder meer informatie uit te wisselen over lopende onderzoeken, het initiëren van een Delphi-onderzoek, het organiseren van congressen en heeft eveneens een cruciale bijdrage geleverd aan het boek Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen. Vanaf 2010 is het aantal deelnemers binnen EPO uitgebreid en vanaf dat moment bestaat EPO uit zowel een kleine aansturinggroep van 7 oorspronkelijke leden als uit de totaalgroep (EPO-XL) van momenteel 27 leden.
Bijeenkomsten van EPO
In 2018 hebben in totaal 3 bijeenkomsten van EPO plaatsgevonden bij RINO-Zuid in Eindhoven (28 maart, 19 september en 12 december van 10.00-12.00 uur).
Doorgaans worden tijdens iedere EPO-bijeenkomst 2 wetenschappelijke of meer praktijkgerichte presentaties verzorgd over thema's die gerelateerd zijn aan zowel adaptieve als maladaptieve persoonlijkheidsaspecten bij ouderen. Daarnaast wordt de stand van zaken omtrent een nieuw te schrijven handboek over persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen besproken en verder afgestemd met de leden van EPO. Verder komen nieuwe (richtlijn)ontwikkelingen binnen de ouderenzorg aan de orde, uiteraard gerelateerd aan het thema persoonlijkheid(sstoornissen) bij ouderen.
Ook niet-EPO-leden kunnen als onderzoeker of clinicus deelnemen aan een van de bovenvermelde bijeenkomsten. Neem dan vantevoren contact op met Bas van Alphen (tel: 088-5066363 of email: b.van.alphen@mondriaan.eu)
Nieuw boek
In het voorjaar 2018 verscheen het handboek Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen onder redactie van S.P.J. van Alphen, R.C. Oude Voshaar, F. Bouckaert & A.C. Videler. Dit handboek wordt uitgegeven door De Tijdstroom. Naar aanleiding van dit handboek was er het symposium (N)ooit onbehandelaar: Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen op vrijdag 1 juni 2018 in het NBC Congrescentrum, Nieuwegein.
Publicaties
-
Presentatie GIT-PD congres ouderen
Presentatie tijdens het GIT-PD congres van 28 mei 2021 van Arjan Videler over ps bij ouderen.
-
Persoonlijkheidsstoornissen: levensloopbenadering zinvol
Artikel over levensloopperspectief op persoonlijkheidsstoornissen. PS kennen een dynamisch verloop en veranderen naarmate iemand ouder wordt.
-
Personality disorders in older adults: emerging research issues
Artikel over eerste onderzoeksresultaten van behandelstudies naar persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen.
-
Presentatie EPO Lustrum KPS
Presentatie over Expertpanel Persoonlijkheid en ouderen tijdens het lustrumcongres van het Kenniscentrum.
-
Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen
Artikel over persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen.
Contact
-
Bas van Alphen
Literatuur
- Videler, A.C., Van Alphen, S.P.J. , Van Royen, R.J.J., Van der Feltz-Cornelis, C.M., Rossi, G., & Arntz, A. (2017). Schema therapy for personality disorders in older adults: a multiple-baseline study. Aging and Mental Health, 21, 1-10.
- Rossi, G., Van den Broeck, J., Dierckx, E., Segal, D.L., & Van Alphen, S.P.J. (2014) Personality assessment in older adults: the value of personality questionnaires unraveled. Aging and Mental Health, 18, 936-940.
- Videler, A.C., Rossi, G., Schoevaars, M.H., Van der Feltz-Cornelis, C.M., & Van Alphen, S.P.J. (2014). Effects of schema group therapy in older outpatients: a proof of concept study. International Psychogeriatrics, 26, 1709-1717.
- Penders, K.A.P., Duimel-Peeters, I.G.P., Rossi, G., Metsemakers, J.F.M., & Van Alphen, S.P.J., (2015). The diagnostic accuracy of the Gerontological Personality disorder Scale (GPS) in Dutch general practice. Aging and Mental Health, 16, 1-11.
- Barendse, H.P.J., Rossi, G., & Alphen, S.P.J. van (2013). Personality disorders in older adults: expert opinion as a first step toward evaluating the criterion validity of an informant questionnaire (HAP) International Psychogeriatrics.
GIT-PD getoetst door EPO
EPO heeft de Guideline-Informed Treatment of Personality Disorders (GIT-PD) van het Kenniscentrum getoetst op geschiktheid voor ouderen met persoonlijkheidsproblematiek. Zij geven aan dat deze methode geschikt is voor de doelgroep.